बालबालिकाका निम्ति कार्यरत संचारकर्मीहरु सबैलाई एसओएस बालग्रामको हार्दिक निम्तो छ

एसओएस बालग्रामले नेपाली असहाय बालबालिकाहरुको हकहित संरक्षणका लागि थप कार्यक्रमहरु शुरु गर्ने योजना बनाएको खबर प्राप्त भएको छ । एसओएसको कुरा सुन्न र त्यसलाई मिडियामा ल्याई सबै असहाय नेपाली बालबालिकाहरुको लागि योगदान दिन आगामी असार 4 गते शुक्रबार दिउँसो २ बजे एसओएस बालग्रामको केन्द्रीय कार्यालय सानोठिमी भक्तपुरमा बालबालिकाका निम्ति कार्यरत संचारकर्मीहरु सबैलाई हार्दिक निम्तो छ ।

पाल्पामा ९ जना असहाय बालबालिकालाई सहयोग

जिल्ला बाल कल्याण समिति पाल्पाले विपन्न तथा असाहय ९ जना बालबालिकाकालाई राहत स्वरुप आर्थिक सहयोग गरेको छ । जिल्ला बाल कल्याण अधिकारी चमेली देवी श्रेष्ठको अध्यक्षतामा सम्पन्न बैठकले उनीहरुलाई सहयोग गर्ने निर्णय गरेको हो ।

हुमिन गाविस २ का बहुअपांगत भएका शैलेस लोहनी र अप्सरा लोहनीलाई ४ हजार, रुखबाट लोटेर हात खुट्टा भाचिएर उपचार गराइरहनु भएका गल्धा ९ का १० वर्षीय देवी सरा सारुलाई २ हजार र यम्घा ९ का डोलराज सापकोटाका ३ जना सन्तानलाई २ हजार रुपैया सहयोग गर्ने निर्णय गरेको हो । यस्तै बुवाआमा पत्ता नलागेको बौघा पोखराथोक गाविस-७ का संझना रसाली, सोही गाविस ६ का बाबुआमा दुवैको मृत्यु भएका मनीषा विक तथा बाबुको मृत्यु भएको र आमाको अकैसँग विह भएका मिलन रानालाई आठ आठ सयका दरले छात्रवृत्ति स्वरुप रकम सहयोग गरिएको बाल अधिकार अधिकृत हरि बहादुर सारुले बताए । आर्थिक वर्ष २०६६/०६७ मा जिल्ला बाल कल्याण समिति पाल्पाले ३२ जना बालबालिकाहरुलाई आर्थिक तथा छात्रवृत्ति सहयोग गरेको अधिकृत सारुले जानकारी गराएका छन् ।

- By Hari Saru CRO palpa

पाल्पा, जेष्ठ २८, २०६७

प्रारम्भ बालप्रतिभा पुरस्कार गायक राहुल भूजेललाई प्रदान गरिने

बालबालिकाको अधिकारका लागि विगत सात वर्षदेखि कार्यरत पत्रकार एवं साहित्यकार महेश पौड्याल 'प्रारम्भ' द्घारा आफ्नो विभिन्न पत्रपत्रिकाहरुमा प्रकाशित लेखरचनाहरु र हालसम्म प्रकाशित २३ वटा पुस्तकहरुको रोयल्टी रकम संकलन गरी स्थापित प्रारम्भ बालप्रतिभा पुरस्कार यस वर्ष २०६७ का लागि ब्राइट फ्युचर स्कुल, नैकाप, काठमाडौंमा कक्षा ६ मा अध्ययनरत ११ वर्षीय प्रतिभाशाली गायक राहुल भूजेललाई प्रदान गरिने भएको छ ।

सुमधुर स्वरका धनी राहुल उत्कृष्ट संगीत सिर्जना गर्न पनि सिपालु विलक्षण प्रतिभा हुन् । निकट भविष्यमा उनको एकल गीति एल्बम ब्राइट स्टार बजारमा आउँन लागेको छ ।

हरेक पटक गायन प्रतियोगिताहरुमा भाग लिन जाँदा कहिल्यै दोस्रो नहुने, सँधै प्रथम हुने गायक राहुलका एल्बममा रहेका आठवटा गीतमध्ये दुइवटा गीतहरुको म्युजिक भिडियोको छायाङ्कन पनि भइरहेको छ ।

राहुल गायकीमा राम्रो प्रतिभावान् छात्र भएकोले भविष्यमा उनी राम्रो गायक बन्नेछन् भन्ने कुरामा आशावादी छन् ब्राइट फ्युचर स्कुलका प्रिन्सिपल मोहनकुमार कार्की ।

राहुलले परिवार र विद्यालयमासमेत राम्रो सांगितिक वातावरण पाएकाले उनी सफल हुँदै अघि बढेको विश्वास ब्यक्त गर्छन् राहुलका बुवा संगीतकार राम भूजेल ।

प्रारम्भ कोषको आज बसेको निर्णायक समितिको बैठकले यस वर्ष प्रारम्भिक रुपमा छनोट गरेका २३ जना बालप्रतिभाहरुमध्येबाट राहुललाई सर्वोत्कृष्ट ठहर गरी यो पुरस्कारबाट नगद रु ५ हजार १ रुपियाँ र सम्मान पत्रसहित पुरस्कृत गर्ने निर्णय गरेको हो । निर्णायक समितिको संयोजकमा कार्तिकेय घिमिरे र सदस्यहरुमा कोषका संस्थापक महेश पौड्याल प्रारम्भ र रमेश शर्मा रहनुभएको थियो ।

पुरस्कार निकट भविष्यमै एक विशेष समारोहको आयोजना गरी प्रदान गरिने बताइएको छ ।

कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोषको परिचय

स्थापनाः

वि.सं. २०५८ मा यस कोषको स्थापना भएको हो । बालअधिकारको प्रवर्धनका लागि विगत चौध वर्षदेखि कार्यरत स्वतन्त्र संचारकर्मी एवं लेखक कार्तिकेय घिमिरेको विभिन्न पत्रपत्रिकाहरुमा प्रकाशित लेखरचनाहरुको पारिश्रमिक र प्रकाशित पुस्तकहरुको लेखकस्व रोयल्टी जम्मा गरी यस कोषको स्थापना गरिएको हो । घिमिरेका हालसम्म पत्रपत्रिकाहरुमा एक हजार तीन सयभन्दा बढी लेखरचनाहरु, दुइ सयभन्दा बढी बालकथाहरु र ३३ वटा बालसाहित्यका कृतिहरु प्रकाशित छन् । घिमिरे वि.सं. २०३३ पुस ३ गते हरिवन वार्ड नम्बर दुइ पुरानो बजार सर्लाहीमा जन्मनुभएको हो । उहाँको बुवाको नाम चन्द्रनाथ र आमाको नाम दुर्गा देवी घिमिरे हो । उहाँ परिवारको माइलो छोरा हुनुहुन्छ ।

स्थापनामा विशेष सहयोगः

यस कोषको स्थापनामा विशेष सहयोग विगत २४ वर्षदेखि शिक्षा क्षेत्रमा समर्पित शिक्षासेवी मोहनकुमार कार्कीले गर्नुभएको हो । उहाँ यस कोषका संस्थापक अध्यक्ष हुनुहुन्छ । साथै त्रिविविका अंग्रेजी विषय शिक्षक प्राध्यापक लेखक समीक्षक महेश पौड्याल प्रारम्भले पनि यस कोषको निरन्तरता र उन्नतिमा विशेष गुन लगाइरहनु भएको छ । उहाँ यस कोषका संस्थापक सचिव हुनुहुन्छ ।

उद्देश्यः

विलक्षण प्रतिभाशाली बालबालिकाहरुलाई पुरस्कृत गरी समाजमा चिनाउँने काम यस कोषले गर्दै आएको छ । आफ्नो प्रतिभालाई तिखार्दै अघि बढ्न प्रयासरत बालप्रतिभालाई हौसला प्रदान गर्नु कोषको प्रमुख लक्ष्य हो । यस कोषबाट हालसम्म ३८ जना बालप्रतिभाहरु पुरस्कृत र २४ जना बालप्रतिभाहरु सम्मानित हुनुभएको छ । बालबालिकाहरुको मानसिक, शारिरीकलगायत समग्र सिर्जनात्मक विकासका लागि कोष लागिरहेको छ । विलक्षण बालप्रतिभाहरुलाई समाजमा चिनिन सहयोग गरेर समाजका अरुलाई पनि उहाँहरुको प्रतिभाको विकासमा सहयोग गर्न प्रेरित गर्नु कोषको मुख्य लक्ष्य हो ।

पुरस्कार राशिः

नगद रु ५,००१ ।- र सम्मान पत्र । विशेष कार्यक्रम गरी प्रदान गरिदै आइएको छ ।

अभियानः

बालअधिकारको प्रवर्धनका लागि बालसाहित्य भन्ने मूल नारा लिएर कोषले बालसाहित्य प्रतिष्ठान नेपाल र केटाकेटी नेपालसँग सहकार्य गरी देशका २२ जिल्लामा बालकथावाचन र लेखन कार्यशाला एबं बालसाहित्य सम्मेलनहरुको आयोजना गरिसकेको छ । हालसम्म १०४ वटा स्थानमा यस कोषका संस्थापक लेखक घिमिरेले कथावाचन गरिसक्नुभएको छ ।

सहयोगका लागि आब्हानः

कोषले हरेक वर्ष अति बिपन्न र पिछडिएका बालबालिकाहरुलाई शैक्षिक प्रोत्साहान पुरस्कार दिने उद्देश्यले शैक्षिक कोषको स्थापना गरेको छ । यस वर्ष ३० जना पिछडिएको अति बिपन्न भूमिहीन सन्थाल समुदायका जेहेन्दार बालबालिकाहरुलाई पुरस्कृत गरिएको छ । साथै यसै वर्ष नै दुइजना जेहेन्दार र विलक्षण प्रतिभाशाली अनाथ बालिकाहरुलाइ कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार २०६७ प्रदान गरिने कार्यक्रम रहेको छ ।

रु ५,००१ ।- सहयोग गरी एक वर्षभरि एउटा जेहेन्दार गरिब विद्यार्थीको शिक्षामा सहयोग गर्न पाइने यस कार्यक्रममा सहयोग गरी पुन्य कमाउँनुहुन आब्हान गर्दछौं । साथै यस वर्ष २०६७ जेठमा झापा जिल्लाको बिर्तामोडमा भएको एक कार्यक्रममा फाउन्डेसन फर चाइल्ड डेभलपमेन्ट, ललितपुरका अध्यक्ष एवं कवि समाजसेवी तेज कुमार सुब्बा (विक्रम काङ्भा सुब्बा)ले गरिब बालबालिकाहरुलाइ ममतामयी माता बुद्घीमायाको स्मृतिमा रु दश हजार एक रुपियाँ राशिको बुद्घीमाया शैक्षिक प्रोत्साहन पुरस्कार २०६७ प्रदान गरी विशेष सहयोग गर्नुभएको छ । उहाँ प्रति कोष हार्दिक कृतज्ञता ज्ञापन गर्दछ ।

थप जानकारीका लागि ९७७- ९७५१००३५३१ इमेलः ketaketinews@gmail.com,

वेब: http://childrensbooks77.blogspot.com/

तीस जना सन्थाल बालबालिकाहरु शैक्षिक प्रोत्साहन पुरस्कारबाट पुरस्कृत

बिर्तामोड, झापा, २०६७ जेठ १२

झापा जिल्लाको चारपाने गाविसमा अध्ययन गर्ने अति बिपन्न भूमीहीन, गरीब र लोपोन्मुख आदिवासी जनजाति सन्थाल समुदायका विद्यालयमा पढाइमा उत्कृष्ट नतिजा ल्याउँन सफल तीसजना जेहेन्दार सन्थाल बालबालिकाहरुलाई शैक्षिक प्रोत्साहान पुरस्कार २०६७ प्रदान गरिएको छ ।

पन्चरत्न मावि, चैतुबारीका १२ जना, वीर अमर सिंह माविका १२ जना र मोहनमाया निमाविका ६ जना गरी कक्षा ३ देखि दशसम्म अध्ययनरत ३० जनालाई यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो ।

मदरहुड केयर नेपाल, ललितपुर, फाउन्डेसन फर चाइल्ड डेभलपमेन्ट, ललितपुर र कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोषले संयुक्त रुपमा प्रदान गरेको यस पुरस्कारमा पुरस्कृत बालबालिकाहरुलाई वाषिर्क शुल्क, दुइ जोर विद्यालय पोशाक, झोला, पाठ्यपुस्तक, कापि कलमलगायत एउटा विद्यार्थीलाई पढ्न मैत्रीपूर्ण वातावरण बनाउँन आवश्यक पर्ने सबै सहयोग गरिएको छ ।

यसैगरी सोही समारोहमा फाउन्डेसन फर चाइल्ड डेभलपमेन्ट, ललितपुरका अध्यक्ष समाजसेवी तेजकुमार सुब्बाद्घारा आफ्नी आमा बुद्घीमायाको स्मृतिमा यसै वर्षबाट स्थापित बुद्घीमाया शैक्षिक प्रोत्साहन पुरस्कार २०६७ सन्थाल समुदायबाट सबैभन्दा बढी पढेकी दुवागढी, झापाकी जेहेन्दार गरीब छात्रा सुनिता सोरेनलाई प्रदान गरिएको छ । उनी अहिले बिएड दोस्रो वर्षमा त्रिदेव बहुमुखी क्याम्पस, दुवागढीमा पढिरहेकी छिन् । पुरस्कृत छात्रा सोरेनलाई नगद रु दश हजार एक रुपियाँ र प्रसंशा पत्र प्रदान गरिएको थियो ।

पुरस्कृत बालबालिकाहरुलाई बिर्तामोडमा आयोजित एक कार्यक्रममाझ प्रमुख जिल्ला अधिकारी यादव प्रसाद कोइरालाले प्रसंशा पत्र र नगद पुरस्कार प्रदान गर्नुभएको थियो । कार्यक्रम मदरहुड केयर नेपालका झापा शाखाका अध्यक्ष ओमप्रसाद सेलवालको सभापतित्वमा भएको थियो । कार्यक्रम संचालन सोही शाखाका सचिव कैलाश वलीले गर्नुभएको थियो ।

तलको तस्बीर पुरस्कारका संस्थापक तेजकुमार सुब्बाको हो ।

Motherhood Care Nepal (MC Nepal)

Motherhood Care Nepal (MC Nepal) is a non-political and non-profit making child centered social organization. A group of self-inspired individuals with a strong motive to contribute something out of their strength and capacity for the welfare of the children gave birth to this organization in 2003. From the very start Motherhood Care Nepal has focused its concern to the protection of the children.
Approximately, the children cover fifty percent of the total population in Nepal. It is, therefore, the over all development of the nation depends on how the children of today get brought up for tomorrow. Despite of knowing this fact, the poverty, illiteracy and unstable politics in Nepal have been deteriorating the condition of the children. As a result, the fundamental rights of the children to education, health and childhood life have been extremely violated. On top of this, the situation of the children in under developing country like Nepal will be always at risk of victimized. We, thus, centralize our concern to improving children’s access to education, healthcare and motherly care. It is therefore MC Nepal steps straight for minimizing the hardships of the children and work for meeting the children’s need first.
About thirty-five orphan and helpless children are under the care of the organization in its Children’s Home. Programs like scholarship to the children from backward communities, health awareness program on child mortality, safe motherhood and creative activities for over all development of the children are being operated by the organization.

अनाथ बालबालिकाहरुलाइ सहयोग गर्नुस्

१९ जना अनाथ बालबालिकाहरु एउटा घरमा बस्छन् । ती बालबालिकालाइ तपाइ, कापि कलम, पाठ्यपुस्तक र जन्मदिन अनि स्मृति दिन पारेर भोजन गराएर पुन्य कमाउँन चाहनुहुन्छ भने सम्पर्क गर्नुस् । म ड्राइभर भएर अबश्य तपाइलाइ ती बालबालिकाहरु माझमा पुर्याउँने छु ।

MERO Email: ketaketinews@gmail.com

HAPPY NEW YEAR 2067 नयाँ वर्ष २०६७ को हार्दिक मंगलमय शुभकामना

नयाँ वर्ष २०६७ को हार्दिक मंगलमय शुभकामना ।

तपाइको जीवन सुख, शान्त र समृद्द होस्, यही नै छ हाम्रो कामना, नयाँ वर्षको शुभ शुभकामना ।

केटाकेटी अनलाइन ब्लग परिवार

सानो संसार र होचा मान्छे (बालकथा)

लेखक नन्दलाल आचार्यको घर उदयपुर जिल्लामा हो । उहाँ लिटिल फ्लावर मा‌‌विका प्रिन्सिपल हुनुहुन्छ । यो स्कुल राजविराजमा रहेको छ । एकांकी, कथा, कविता र निवन्ध लेख्नुहुने उहाँका थुप्रै रचनाहरु विभिन्न पत्रपत्रिकाहरुमा प्रकाशित भएका छन् । यस अंकमा हामीले उहाँको एउटा मार्मिक बालकथा सानो संसार र होचा मान्छे प्रस्तुत गरेका छौं ।     
- सम्पादक

'हजुरबुवा यत्ति ठूलो संसार कसरी सानो भयो ?'

उमेशको प्रश्नले धनप्रसाद झस्किए । 'अब नातिले सताउने पर्यो, कसले यसलाई के भन्दियो कुन्नि, मैले पुष्टि नगरी हुन्न, फेरि चित्त बुझ्दो उत्तर नपाएसम्म छाड्दै छाड्दैन ।' धनप्रसादको मनले मनसँगै कुरा गरिरह्यो ।

'हजुरबुवा किन चुप रहनुभएको ? भन्नुस् न हामी कसरी होचा मान्छे भयौँ ?' उमेशको अर्को प्रश्न तेर्सियो ।

धनप्रसाद चुपचाप रहे । गम खान थाले ।

'बाबु, सानो र होचो कुरा कसले गर्यो ?' धनप्रसादले प्रतिप्रश्न गर्नासाथ उमेशको प्रश्न ठडियो, 'के सानो संसारका हामी होचा मान्छे हौँ भन्ने कुरा नै गलत छ ?'

धनप्रसाद हैरान भए । उनको अनुहारमा चिटचिट पसिना आयो । 'केही बोलौँ त प्रश्न माथि प्रश्नको खात लाग्छ, चित्त बुझ्दो जवाफ नभए इज्जत नै लिलाममा पार्छ । हाम्रो हजुरबुवालाई यो पनि आउँदैन त्यो पनि आउँदैन, भुस्कोल हुनुहुन्छ भनेर चारैतिर झ्याली पिट्न थाल्छ । त्यस्तै मौका परेमा मेरै सामु मलाई पनि भुस्कोल हजुरबुवा भनेर नामाकरण गर्न बेर लगाउँदैन । यसका हरेक प्रश्नको जवाफ दिनलाई मसँग ज्ञान पनि हुनुपर्यो नि त ।' धनप्रसादको मनमा कुराहरू तँछाडमछाड गर्दै आए ।

उमेशले झकझकाई रह्यो । धनप्रसाद मौन रहँदा भए । घरीघरी उमेश अर्कै थरीका प्रश्न प्रहार गर्न थाल्थ्यो । 'पख पख, उत्तर दिन्छु' भन्न वाध्य थिए, धनप्रसाद । 'सानो संसार र होचा मान्छे' उनको दिमाखमा यही कुरा घुमिरहेको थियो । त्यत्तिकैमा उमेश कोठाभित्र पस्यो, प्रधानाध्यापक सन्तोष पनि टुप्लुक्क देखापरे । दुबैका बीच अभिवादन साटासाट भयो । शनिवारको दिन भएकोले आफ्नो गाउँघर घुमफिर गरूँ कि भनेर बाहिरिएको हुँ भन्ने कुरा सन्तोष सरले गरे । नातिले प्रश्न माथि प्रश्न तेर्साएर हैरान पारेको र उसका ती प्रश्नको जवाफ आफूसँग नरहेको कुरा गर्न पनि धनप्रसादले भ्याए ।

'यो संसार सानो भयो र हामी मान्छे कसरी होचा भयौँ ? उसको प्रश्न यही हो ।' उनले कुरा राखे ।

'कुरा ठीक हो, संसार सानो भयो, हामी होचै छौ ।' सन्तोषले मुख खोले ।

'उसो भए कसरी ?' धनप्रसाद उत्साहित देखिए ।

'विज्ञान-प्रविधि, सञ्चार-यातायात आदिले एक ठाउँको सूचना अर्को ठाउँ सजिलै र क्षणभरमै पुग्छ । एक ठाउँको मान्छे अर्को ठाउँ सजिलै र क्षणभरमै पुग्छ । वर्षौँ वर्ष लगाएर तय गर्नुपर्ने यात्रा घण्टामा परिणत भएको छ । लण्डनमा घटिरहेका घटना हामी आफ्नो कोठामा तत्कालै हेर्न सक्छौँ । कतारमा लेखेको कुरा कास्कीमा बसेर तत्कालै पढ्न भेट्छौँ । पेरिसमा बोलेको कुरा तत्कालै ग्रहण गरी जवाफ फर्काउन सक्छौँ । खै, कहाँ संसार ठूलो छ ? संसार त कोठामा कैद भइसक्यो ।' सन्तोष सरको कुरा सिद्धिन नपाउँदै धनप्रसादले लामो श्वास फेरे ।

त्यत्तिकैमा सन्तोष सरलाई उमेश नमस्कार गर्दै देखा पर्यो । सन्तोष सरले पनि नमस्कार गर्दै मेरो कुरा सुन्यौ भनेर प्रश्न राखे । 'सुनेँ सर, म झ्यालबाट सुनिरहेको थिएँ ।' उसले जवाफ फर्कायो ।

'उसो भए मान्छे कसरी होचो भयो त्यो पनि बुझ्न चाहन्छौ, हैन ?' सरको प्रश्नको जवाफस्वरूप उसले मुण्टो हल्लायो ।

'संसारलाई सानो त मान्छेले नै बनायो तर आफू भने होचाको होचै रह्यो । मान्छे ठूलो हुनुपथ्र्यो, हुनसकेन । यही त दुर्भाग्य हो, हाम्रो ।'

उमेश र धनप्रसाद जिज्ञासु भएर सुनिरहेका थिए । सन्तोष सर अगाडि भन्दै गए, 'आजका मान्छेका मनमा लोभ, पाप, जालझेल, षड्यन्त्र, स्वार्थ, तेरोमेरोको भावना, अहङ्कार, इष्र्या, जस्ता कुभावना आए र आजका मान्छेमा मानवता नै हराएको छ । आजका हामी ढोँगी, स्वार्थी, संकिर्ण, आडम्वरी भयौँ । स्वावलम्वी तथा स्वनिर्भर संस्कृतिका कुराहरू भुसुक्कै बिर्सियौँ । लुच्चा, लफङ्गा, स्वार्थी, कामचोर मात्र भयौँ । त्यसैले हामी अग्लो हुन सकेनौँ ।'

उमेश र धनप्रसाद छक्क परे । सन्तोष सर अगाडि थप्छन्, 'हामीले अग्लो मान्छे बन्न सगरमाथाजस्तै ठूलो छाती पार्नुपर्छ । संसारलाई दिने काम मात्र गर्नुपर्छ, लिने काममा लिप्त हुनुहुन्न । विज्ञान-प्रविधि, सञ्चार-यातायात आदिले ल्याएको प्रगतिलाई व्यक्तिगत स्वार्थको तराजुमा तौलनुहुन्न, संसारको उन्नतिमा लगाउनुपर्छ । यसो भएमा मात्र हामी अग्लिन सक्छौँ ।'

'लक्ष्मी रिजाल म्याडमले निबन्ध लेख्न दिनुभएकोले मैले जिज्ञासा राखेको थिएँ, अब मलाई धेरै जानकारी भयो । अब म निबन्ध लेख्न गएँ ।' यत्ति भन्दै उमेश बाहिरियो । धनप्रसाद र सन्तोष सर मुखामुख गर्दै मुसुक्क हाँसे ।

निष्ठुरी ती लोग्ने मान्छेहरु, जसले कृष्णहरुको आँशुलाई पढ्न सकिरहेका छैनन्

यी छ वर्षीय बालक कृष्णलाई आज मैले कलेज छेउको खाजा खाने पसलमा भेटें । आमासँगै आएका उनले मलाई निकै गहिरिएर हेरे । मैले पनि हेरेर मुसुक्क हाँसे । उनी यताउती हेरेर टोलाइ मात्र रहे केही बोलेनन् । एक दुइ पल्ट उनले यस्तो ब्यवहार गरेपछि मैले सोधें तिम्रो बुवा खोई कहाँ हुनुहुन्छ बाबु ? मेरो यो प्रश्नले छ वर्षीय बालक भक्कानियो, रोयो ऊ ठूलो मान्छे झै गरी । उसका आँखाबाट बिस्तारै शालिन ढंगले आँशुहरु बगे । अनि मैले प्रस्ताब राखें, लौ छोड अब यी दुःखका कुराहरु अब हामी भेज मम खाने । मम खाँदै गर्दा मैले कृष्णको आमालाई हेरें । उनको अनुहारमा छोराको खुसी बलिरहेको थियो । निष्ठुरी ती लोग्ने मान्छेहरु, जसले कृष्णहरुको आँशुलाई पढ्न सकिरहेका छैनन् ।

Hans Christian Andersen Award Winners

Bologna, Italy...The Hans Christian Andersen Award Jury of the International Board on Books for Young People (IBBY), has announced that David Almond, from the United Kingdom is the winner of the 2010 Hans Christian Andersen Author Award and that Jutta Bauer, from Germany is the winner of the 2010 Hans Christian Andersen Illustrator Award. The announcement was made at the Bologna International Children's Book Fair, and the Andersen medals and diplomas will be presented to the winners on Saturday, 11 September 2010 at the international IBBY congress in Santiago de Compostela, Spain.

The Hans Christian Andersen Award is the highest international recognition given to an author and an illustrator of children's books. In awarding the 2010 Hans Christian Andersen Medal for writing to David Almond, the jury has recognized the unique voice of a creator of magic realism for children. Almond captures his young readers' imagination and motivates them to read, think and be critical. His use of language is sophisticated and reaches across the ages.

The 2010 Hans Christian Andersen Medal for illustration recognizes Jutta Bauer as a powerful narrator who blends real life with legend through her pictures. The jury admired her philosophical approach, originality, creativity as well as her ability to communicate with young readers.

David Almond was selected from 28 authors for the award. The four finalists were: Ahmad Reza Ahmadi from Iran, Bartolomeu Campos de Queiros from Brazil, Lennart Hellsing from Sweden and Louis Jensen from Denmark.

Jutta Bauer was selected from 27 illustrators nominated. The four finalists were Carll Cneut from Belgium, Etienne Delessert from Switzerland, Svjetlan Junakovic from Croatia and Roger Mello from Brazil. The full list of candidates can be read at www.ibby.org.

The ten members of the 2010 Jury, led by Jury President Zohreh Ghaeni from Iran, met in Basel, Switzerland on 13 and 14 March 2010. The Jury of children's literature experts comprised Ernest Bond (USA), Karen Coeman (Mexico), Nadia El Kholy (Egypt), María Jesús Gil (Spain), Jan Hansson (Sweden), Annemie Leysen (Belgium), Darja Mazi-Leskovar (Slovenia), Alicia Salvi (Argentina), Helene Schär (Switzerland) and Regina Zilberman (Brazil). Elda Nogueira from Brazil representing IBBY and Liz Page as Jury Secretary attended the meeting ex officio.

The Hans Christian Andersen Award is considered the most prestigious in international children's literature, is given biennially by IBBY to a living author and illustrator whose complete works are judged to have made lasting contributions to children's literature. Her Majesty Queen Margrethe II of Denmark is the Patron of the Andersen Awards. The Author's Award has been given since 1956 and the Illustrator's Award since 1966. Nami Island Inc. is the sponsor of the Hans Christian Andersen Awards. Information, including a history of the awards is available at http://www.ibby.org/.

विशेष च्यारिटी शोमा कार्तिकेय घिमिरेको 'पाँच रुपियाँ'

रुसि सांस्कृतिक केन्द्रमा भइरहेको साताव्यापि बालनाटक महोत्सब, बालनाटकको रमाइलो मेला २०६६ को पाँचौ दिन आज कार्तिकेय घिमिरे लिखित बालनाटक पाँच रुपियाँको मन्चन भएको छ । बिहान १२ बजे र तीन बजे गरी जम्मा दुइ शो देखाइएको यो नाटकको निर्देशन प्रेम पौडेल र मानस राजले गरेका हुन् । यो नाटकको मुख्य पात्र आशा एघार वर्षीय बालिका आयुषी सामरी हुन् । उनी आलोक विद्याश्रममा पढ्छिन् । उनले यस नाटकमा एउटी दयालु बालिकाको चरित्रमा जोडदार र जीवन्त अभिनय गरेकी छिन् । त्यस्तै यस नाटकलाई मनछुने बनाउँने काम जुम्सीको अभिनयले गरेको छ । त्यो भूमिकामा दश वर्षीय बालिका पूजा अधिकारीले अभिनय गरेकी छिन् । उनी श्री बालव्यवसायी मावि सिफलमा पढि्छन् । यो नाटक शैली थिएटरको प्रस्तुतिमा मन्चन भएको हो ।

        हाम्रो देश विविधताको देश हो । यहाँ धनी गरिब सबै खालका बालबालिकाहरु छन् । जापानदेखि आएर जापानका बालबालिकाहरुले नेपालका गरिब बालबालिकाहरुलाई सहयोग गर्छन् । तर नेपालकै सक्षम धनी बुवाआमाका छोराछोरी बालबालिकाले गरिब नेपाली बालबालिकालाई सहयोग गर्दैनन् किन ? किन धनी परिवारका आमाबुवाहरुले गरिब बालबालिका प्रति मानवीय सेवा गर्न आफ्ना छोराछोरीलाई प्रेरित गर्दैनन् ? यहाँ एकथरी बालबालिकाहरु जाडोमा लुगा लाउँन नपाएर मरिरहेका छन् र अर्कोथरि बालबालिकाहरु भने लुगा धेरै भएर स्टोर कोठामा राखेर सढाइरहेका छन् । किन उनीहरुको मनमा असहायलाई सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने भावना जगाउँन धनी आमाबुवाहरुले प्रयास गरिरहेका छैनन् ? किन उनीहरु गरिब बालबालिकामाथि बालश्रमिकका नाममा पशु सरहको व्यवहार गर्छन् ? यस्ता थुप्रै प्रश्नहरु बोकेर नाटककी मुख्य पात्र आशा यो नाटकमा एउटी विद्रोही मानवतावादी चरित्रको रुपमा उभिएकी छिन् । उनी आफ्नै घरभित्र आफ्नी आमासँग संघर्ष गरेर सबै बालबालिकाहरु असहाय साथीहरुलाई हामी सहारा भएका सक्ने साथीहरुले सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने आव्हान गर्न चाहन्छिन् । त्यसैले उनी हरेक शहरी भेगका धनीमानी बालबालिकालाई के आब्हान गर्छिन् भने आउँनुस्, हामीले आफ्नो खाजा खर्चबाट हरेक दिन पाँच रुपियाँ जोगाएर हिमालकी पेमा दिदीलाई, तराइकी धनिया बहिनीलाई र जुम्सी जस्ता स्कुल जान नपाएका साथीहरुलाई सहयोग गरौं ।

    चुस्त निर्देशन र कलाकारहरुको मन छुने अभिनयले यो नाटक उत्कृष्ट भएको छ । सुरुमा हँसाउँने र बिस्तारै दर्शकलाई गम्भीर बनाउँदै लगेर वियोगान्त अन्त्य भएको यो नाटकमा निर्देशकद्घय प्रेम पौडेल र मानसराजको काम तारिफयोग्य रहेको छ । एक महिना लामो अभ्यास पछि विशेष च्यारिटी शोका लागि तयार गरिएको यो नाटक देशका प्रमुख शहरी भेगमा पनि आर्थिक रुपमा सम्पन्न बालबालिकाबीच मानवीय संवेदना जगाउँने र झकझक्याउने उद्देश्यसहित मन्चन गरिने कार्यक्रम रहेको छ । यस नाटकको निर्देशनमा शैली थिएटरका अध्यक्ष नवराज बूढाथोकीले विशेष सहयोग गरेका छन् ।

     रुसि साँस्कृतिक केन्द्र, कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोष र शैली थिएटरको संयुक्त पहलमा आयोजना गरिएको यस बालनाटक महोत्सब २०६६ भब्य सफल भएको छ । गरिब र असहाय बालबालिकालाई शैक्षिक प्रोत्साहन छात्रबृति प्रदान गर्न आयोजित यो महोत्सबलाई करिब दुइ हजार चारसय बालबालिकाहरुले हेरी हार्दिक सहयोग गर्नुभएको छ । हामी ती सम्पूर्ण नाटकप्रेमी दर्शक बालबालिका र सहयोगी विद्यालयहरुप्रति हार्दिक कृतज्ञता ब्यक्त गर्दछौं । यो महोत्सबले नाटक हेर्ने संस्कृतिको विकासमा ठूलो टेवा पुर्याएको महसुस गरिएको छ ।

दुर्गा भवानीमा बालकथावाचन र लेखन कार्यक्रम सम्पन्न

दुर्गा भवानी एकेडेमी, धुम्बाराही, काठमाडौंमा रमाइलो बालकथावाचन र लेखन कार्यक्रम सम्पन्न भयो ।

कार्यक्रममा बालसाहित्यलेखक कार्तिकेय घिमिरेले कथावाचन गर्नुभएको थियो । उहाँले आफ्ना चर्चित कथाहरु वाचन गरी सुनाउँनु भएको थियो । कार्यक्रममा घिमिरेको दुइवटा सुन्ने बालकथा परीगाउँको कथा र हनुमानले सूर्य निले पनि सुनाइएको थियो । बालबालिकालाई आधुनिक प्रविधिको स्वादमा रमाइलो प्रदान गर्दै आयोजना गरिएको यस कार्यक्रममा दृश्य बालकथा पनि प्रस्तुत गरिएको थियो । बालबालिकालाई बालकथा कसरी लेख्ने भन्ने विषयमा रोचक ढंगले प्रशिक्षण दिइएको यस कार्यशालामा पाँचजना बालप्रतिभाले हाउभाउसहित कथावाचन गरी कार्यक्रमलाई झन रोचक बनाएका थिए ।

कार्यक्रममा नौदेखि चौध वर्षम्मका एकसय पचासजना बालबालिकाहरुले भाग लिएका थिए ।

बालसाहित्य प्रतिष्ठान नेपालको सहकार्यमा उक्त एकेडेमीले आयोजना गरेको यो कार्यक्रम प्रधानाध्यापक लम्बोदर घिमिरेको सभापतित्वमा भएको थियो ।

बालनाटकको रमाइलो मेला शुरु

काठमाडौं फागुन १७, २०६६

बालबालिकाहरुको मानसिक, शारिरीकलगायत समग्र सिर्जनात्मक विकासका लागि बालनाटकको रमाइलो मेला बालनाटक महोत्सब फागुन १७ बाट शुरु भएको छ । यो महोत्सब आगामी २३ गतेसम्म रुसि सांस्कृतिक केन्द्र कमलपोखरीमा चल्नेछ ।

आज आयोजित एक समारोहबीच बरिष्ठ नाट्यकर्मी अभि सुवेदीले पानसमा दीयो बालेर यस महोत्सबको उद्घाटन गर्नु भयो ।

यस नाटक महोत्सबबाट बालबालिकाको सोच्ने शक्तिको विकास हुने, शब्द भण्डार बढ्ने, लेखन पक्षमा सुधार हुने, आफू जस्तै साथीले गरेको अभिनय हेरी आत्मविश्वास बढ्ने र सिनेमा हेरे जस्तै मनोरन्जन प्राप्त गरी स्वास्थ्यमा पनि फाइदा पुग्ने आशा गरिएको मेलाका संयोजक लक्ष्मीप्रसाद बास्तोलाले बताउँनुभएको छ ।

यस च्यारिटी बालनाटक महोत्सबमा सातवटा बालनाटकहरु जम्मा १३ वटा शो प्रदर्शन गरिने छन् । कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोषको सहयोगमा शैली थिएटर, ग्लोबल पब्लिक स्कुल, साथसाथ थिएटर, सेरेन भ्याली स्कुल र भ्याली भ्यु स्कुलका बालकलाकारहरुको प्रस्तुतिमा नाटक प्रदर्शन हुने यस महोत्सबमा एक हजार चार सय बालबालिकाहरुले टिकट बुक गरिसकेका छन् । साथै ३ सय असहाय बालबालिकाहरुलाई यो शो निःशुल्क देखाइने छ । बिहान र दिउँसोको शोमा गरी दुइ हजार बालबालिकाहरुले नाटक हेर्ने अपेक्षा गरिएको छ । हालसम्म चौध सय बालबालिकाहरुले टिकट बुक गरिसकेका छन् ।

यस महोत्सबबाट उठेको सम्पूर्ण रकमबाट गरिब, असहाय र बिपन्न बालबालिकाहरुलाई शैक्षिक प्रोत्साहन छात्रबृति प्रदान गरिने छ ।

यस कार्यक्रम गर्नुको उद्देश्यवारे प्रकाश पार्दै कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोषका अध्यक्ष मोहनकुमार कार्कीले कोषले सँधै बालहितकारी कार्यक्रममा जोड दिने र बालप्रतिभालाई प्रत्यक्ष सहयोग गर्नेतर्फजोड दिएको धारणा ब्यक्त गर्नुभयो ।

कार्यक्रममा शैली थिएटरका अध्यक्ष नवराज बूढाथोकीले यो कार्यक्रमले बालबालिकाको सिर्जनात्मक क्षमताको विकास हुने आशा गरिएको बताउँनु भयो ।

यो नाटक मेलामा स्वदेशी र विदेशी लेखकहरु क्रमशः कार्तिकेय घिमिरे, टंकप्रसाद चौलागाईं, महेश पौड्याल प्रारम्भ, आलेक्साजेन्द्रा पुश्किन र लियो टल्सटायका नाटकहरु मन्चन भइरहेका छन् । पहिलो दिन पुश्किनको नाटक सुनौलो माछा प्रदर्शन गरिएको थियो भने अन्तिम दिन टल्सटायको नाटक छुट्टी मकै भुट्टीको प्रदर्शन हुनेछ । कार्तिकेय लिखित नाटक पाँच रुपियाँको प्रदर्शन आगामी २२ गते शनिवार १२ बजे विशेष च्यारिटी शोमा गरिने भएको छ । समाजका सक्षम बालबालिकाहरुले विपन्न र असहाय बालबालिकाहरुप्रति माया र सद्भाव देखाउँनुपर्छ भन्ने मनछुने कथा भएको यो नाटकलाई प्रेम पौडेल र मानसराजले निर्देशन गर्नुभएको हो । यस नाटकमा दशवर्षीय बालिका मुख्य पात्रको रुपमा रहेकी छिन् ।

पुश्किन र टल्सटायको नाटकको निर्देशन नवराज बूढाथोकीले गर्नुभएको हो भने महेश पौड्याल प्रारम्भ, टंकप्रसाद चौलागाईंले पनि आ-आफ्नो नाटक निर्देशन गर्नुभएको छ ।

बालनाटक महोत्सबबाट संकलित सम्पूर्ण रकम समुदायका गरिब र विपन्न एबं संघर्ष गरी आफ्नो पढाइलाई निरन्तरता दिदै आएका दशजना सघर्षशील बालबालिकाहरुलाई शैक्षिक प्रोत्साहन छात्रबृतिको रुपमा प्रदान गरिने बताइएको छ ।

दुर्गा भवानी एकेडेमीमा बालकथावाचन कार्यक्रम हुने

यही फागुन २१ गते शुक्रवार दिउँसो १ बजे दुर्गा भवानी एकेडेमी धुम्बाराही काठमाडौंमा बालकथावाचन कार्यक्रम २०६६ हुने भएको छ । यस कार्यक्रममा सयजना बालबालिकाहरुको सहभागिता रहने छ । १० जना बालबालिकाले कथा सुनाउँने यस समारोहमा बालसाहित्य लेखक कार्तिकेय घिमिरेले कथावाचन गर्नुहुने कार्यक्रम रहेको छ । कार्यक्रममा कथालेखनवारे पनि प्रशिक्षण दिइने बालसाहित्य प्रतिष्ठान नेपालले जानकारी दिएको छ ।

ग्लोबल स्कुलमा रमाइलो बालकथावाचन

ग्लोबल सामुदायिक स्कुल, गोठाटार, काठमाडौंमा रमाइलो बालकथावाचनको कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।

कार्यक्रममा 'बालअधिकारको प्रबर्धनका लागि बालसाहित्य' भन्ने अभियान लिएर देशका बाइस जिल्लामा कथावाचन गर्न पुगिसक्नुभएका बालसाहित्यलेखक कार्तिकेय घिमिरेले कथावाचन गर्नुभएको थियो । उहाँले आफ्ना चर्चित कथाहरु डस्टर उड्यो र फर्सीबहादुरको कथा वाचन गरी सुनाउँदा बालबालिकाहरुले हाँस्दै र नाच्दै 'नमस्ते फर्सी बहाहादुर' भनेर निकै रमाइलो गरेका थिए ।

कार्यक्रममा नौदेखि तेह्र वर्षसम्मका सयजना बालबालिकाहरुले भाग लिएका थिए ।

बालसाहित्य प्रतिष्ठान नेपालले आयोजना गरेको यो कार्यक्रम यही फागुन २२ गते शनिवार दिउँसो १२ बजे रुसी सांस्कृतिक केन्द्र, कमलपोखरीमा गरिब, असहाय बालबालिकाहरुलाई शैक्षिक छात्रबृति प्रदान गर्न हुन गइरहेको घिमिरेको बालनाटक 'पाँच रुपियाँ' को च्यारिटी शोको प्रचारप्रसारका लागि गरिएको महोत्सबका संयोजक लक्ष्मीप्रसाद बास्तोलाले बताउँनुभएको छ ।

वरिष्ठ लेखिका गीता केशरी

गीता केशरी वि.सं.१९९७ असार २७ गते पकनाजोल, नयाँ बजार काठमाडौंमा जन्मनु भएको हो । उहाँ नेपाली साहित्यको वरिष्ठ लेखिका हुनुहुन्छ । उहाँको दशवटा उपन्यास र तीनवटा कथा-सङ्ग्रह गरी १३ वटा कृतिहरु प्रकाशित भएका छन् ।

नेपाली साहित्यको इतिहासमा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको प्रथम महिला सदस्यसचिव बन्न सफल हुनुभएकी केशरीले राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कारलगायत नौवटा विशिष्ट पुरस्कार र सम्मानहरु प्राप्त गर्नुभएको छ । उहाँ बालसाहित्य प्रतिष्ठान नेपाल, कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोष र www.ketaketi.org (पहिलो नेपाली अनलाइन बालपत्रिका) को वरिष्ठ सल्लाहकार हुनुहुन्छ । उहाँ अहिले सार्क राइर्टस फाउन्डेसन नेपालको नेपाल च्याप्टरको सह-अध्यक्षका रुपमा नेपाली साहित्यलाइ विश्वभरि फैलाउने उद्देश्यमा क्रियाशील हुनुहुन्छ ।

लहर नाम गरेको कृति वरिष्ठ लेखिका केशरीको पछिल्लो कृति हो । यस कृति वि.सं.२०६५ मा प्रकाशित भएको हो । यसलाई पन्त स्मृति प्रतिष्ठानले प्रकाशित गरेको हो । उहाँको अगुवाइमा स्थापित यो प्रतिष्ठानले हरेक वर्ष लेखक, कलाकार र बालप्रतिभाहरुलाई पुरस्कृत गर्दै आएको छ ।

वरिष्ठ लेखिका केशरीको लहर कथाकृतिमा उहाँका १७ वटा रमाइला कथाहरु रहेका छन् । यस कृतिमा रहेका माया र शान्ति, सम्झनाको चिनो, जिज्ञासा र सुरक्षा शीर्षकका चारवटा कथाहरुमा लेखिकाले बालमनोविज्ञानको पक्षलाई सुन्दर र सशक्त ढङ्गले प्रस्तुत गर्नुभएको छ ।

बालउपन्यास विमोचन र बालकथावाचन कार्यक्रम सम्पन्न

गत वर्ष मदन पुरस्कार विजयी वरिष्ठ साहित्यकार युवराज नयाँघरेले सरोज शाही लिखित बालउपन्यास शिशिर र रुद्राक्षको विमोचन गर्नुभयो । समारोहमा बैद्यराज सुवर्ण वैद्य, डा. घनश्याम खतिवडा, महेश पौड्याल प्रारम्भ, गोपाल पराजुली, दुर्गा शाही र प्रमोद प्रधानले पुस्तकको वारेमा बोल्नुभएको थियो ।

          साथै सोही समारोहमा बालकथावाचन कार्यक्रम पनि सम्पन्न भएको थियो । काठमाडौंका विभिन्न विद्यालयका सयजना बालबालिकाहरू सहभागी भएको यस कार्यक्रममा बालबालिकाहरु र बालसाहित्यकारहरुले कथावाचन गरेका थिए । कार्यक्रममा बालप्रतिभा सुनिल दाहाल र बालसाहित्य लेखकहरु ऋसभदेव खनाल, कार्तिकेय घिमिरे र महेश पौड्याल प्रारम्भले कथावाचन गरेका थिए । त्यस्तै समारोहमा साहित्यकारहरु प्रभा भट्टराइ र सरिता थापाले गीति कवितावाचन गरेका थिए । समारोहमा यस वर्ष कोषबाट सम्मानित प्रतिभाशाली बालगायक राहुल भुजेलले आफ्नो नयाँ एल्बमको दुइवटा गीत गाएर गायन प्रतिभा प्रस्तुत गरेका थिए ।
      कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोषले आयोजना गरेको यस कार्यक्रम कोषका संस्थापक सदस्य वरिष्ठ शिक्षाविद दयाराम थापाको सभापतित्वमा भएको थियो । साथै समारोहमा बालक्लबको गतिविधिको फोटो प्रदर्शनी र प्रयोग भएका बालखेलौनाहरुको प्रदर्शनी र बिक्री गरी बालक्लबको कोष बृद्धि च्यारिटी कार्यक्रम पनि गरिएको थियो ।

युवराज नयाँघरेको रमाइलो बाल्यकाल Childhood days memory of writer Yuvaraj Nayaghare

युवराज नयाँघरे वरिष्ठ साहित्यकार हुन् । यिनले भर्खरै वर्ष २०६५ का लागि मदन पुरस्कार पाएका छन् । यो पुरस्कार नेपाली साहित्यको सबैभन्दा ठूलो पुरस्कार हो ।

वि.सं. २०२६ सालमा इलाममा जन्मिएका नयाँघरे निकै राम्रा निवन्ध र यात्रा संस्मरणहरु लेख्छन् । उनका निबन्धका ६ वटा र यात्रा संस्मरणको एउटा गरी ७ वटा कृतिहरु प्रकाशित छन् ।

नयाँघरे नेपाली निवन्धलाई सरल, रसिलो र पढ्दा मज्जा आउँने गरी लेखेर पाठकमाझ आकर्षण बढाउँन सफल लोकप्रिय लेखक हुन् । उनको पछिल्लो निवन्ध कृति 'एक हातको ताली' बाट उनले मदन पुरस्कार पाएका हुन् । यो पुरस्कार बाहेक उनले राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कार, उत्तम शान्ति पुरस्कार, मोती पुरस्कार, अर्न्तर्राट्रिय नेपाली साहित्य समाज उत्कृष्ट पुस्तक पुरस्कार (अमेरिका), शंकर लामिछाने युवा निवन्ध पुरस्कार, भूपालमान कार्की युवा साहित्य पुरस्कारलगायत थुप्रै पुरस्कार र सम्मानहरु पाएका छन् । उनको निवन्ध त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्नातक तहमा पढाइ हुँदै आएको छ ।  

       अमेरिका, जापान, सिंगापुर, भारत, भूटान र नेपालका ६० जिल्लाको भ्रमण गरेका वरिष्ठ लेखक नयाँघरेको बाल्यकालको सम्झनालाई यस अंकमा प्रस्तुत गरेका छौं । उनी आफ्नो सम्झना सुनाउँदै भन्छन्

बाल्यकालदेखि नै उत्सुक मानिस हुँ म ।

मलाई केटाकेटीदेखि नै सबै प्राणी र जीवजन्तुको गतिविधिले आकर्षित गर्थ्र्यो । रुखहरु कसरी हल्लन्छन्, पानीमुनिका लेउ कसरी बाँच्छन्, पखेटाबिनै भ्यागुता पानीमा कसरी दगुर्छन् जस्ता कुराले मेरो मनमा प्रश्न उब्जाइरहन्थे ।

वि.सं. २०२६ सालमा इलाममा मेरो जन्म भएपनि बाल्यकाल धेरै ठाउँमा बित्यो । झापा, मोरङ र भारतका केही ठाउँमा मैले बाल्यकाल बिताएँ । यसैले मेरा स्थायी साथीहरु भएनन् । म बिरामी धेरै हुने हुनाले धेरै ठाउँमा राखी मलाई हुर्काइयो ।

म अलिक एकान्तप्रेमी थिएँ । होहल्लामा पटक्कै बस्न, लेख्न सक्दिन ।

सानोमा मेरो स्मरण शक्ति एकदम तीब्र थियो । भूगोल, इतिहास, साहित्य र पत्रपत्रिका प्रति मेरो विशेष रुचि थियो । सामान्यज्ञानमा भएका साहित्य वारेका जानकारीहरु र भूगोल खण्ड खूब मनपर्थ्र्यो मलाई ।

संसारका सबै देशका राजधानी र सरकार प्रमुखहरुको नाम कन्ठै पार्थें । सामान्यज्ञानमा पढिएका नामहरु अहिले पनि मेरो मनमा छँदै छन् ।

मेरा साथी पुस्तक थिए ।

म अलिक ठूलो भएपछि ठूला दाइ र दिदीका किताब पढ्न थालें । नबुझे पनि पत्रिकाका सबै समाचार पढ्थें म ।

खास गरी गोठाला जाँदा म भैसीमाथि चढेर पुस्तक पढेरै दिन बिताउँथें । भैसीमै चढी पुस्तक पढ्दै निदाउँथें, ब्यूझन्थें ।

म अलिक लाज मान्ने खालको मानिस हुँ । अहिले पनि म अरुसँग खुलेर कुरा गर्दिन ।

म सानो छँदा, गाउँमा कोही नयाँ दुलही आए भने मलाई अति लाज लाग्थ्यो । एकपटक साह्रै तिर्खा लागेर भूजेलका घरमा पानी खान गएँ । घर बाहिरकी बूढीले भनिन्- दुलही, पानी ल्याइदे बाहुन नानीलाई !

नभन्दै भर्खरै विवाह भएर आएकी नौली दुलही देखेर म टाप ठोकें । मलाई नयाँ दुलही देखेर अति नै लाज लाग्थ्यो ।

म यात्राको सौखीन हुँ ।

कतिपटक घरबाट स्कुल हिडेको मान्छे- अन्तै डुलेर तीन चार दिनमा घर आएको छु । त्यति बेला मलाई घरकाले गाली हैन, नयाँ ठाउँको वारेमा भन्न लगाउँथे ।

मलाई नाच्न, गाउँन कहिल्यै आएन । केटाकेटीमा मैले यतातिर उत्तिको ध्यान दिइन ।

मलाई पुस्तक साह्रै मनपर्थे । म एक रातमा सिंगै पुस्तक पढिसक्थें । हिन्दीमा लेखिएका वार एण्ड पिस, महाभारत, प्रेमचन्द र रवीन्द्रनाथ टैंगोरका गीतान्जली मैले एक-एक रातमै पढी सकेको हुँ । परीक्षाको अघिल्लो दिन पनि साहित्यका पुस्तक पढ्थें म । यसले गर्दा धेरै पटक मेरो पढाइ कमजोर भएको छ ।

त्यो बेला मेरो गाउँमा मट्टितेलको दुःख थियो । त्यसैले राती अबेरसम्म बत्ती बाल्न पाइन्नथ्यो । त्यसैले गृहकार्य दिउँसै र स्कुलमै गर्थें म । अनि पुस्तक पसलबाट भाडामा ल्याएका किताबहरु म रात-रातभर सिरकले बत्ती छोपेर अरुले थाहा नपाउँने गरी पढ्थें । अर्को दिन किताब नबुझाए जरिबाना तिर्नुपर्दथ्यो । त्यो बेला घरबाट दिने साताको एक सुका पैसा मैले यसरी नै किताब पढेर सक्थें । दाजु र साथीहरु त्यो पैसा खैनी खाएर सिध्याउँथे । विद्या पुस्तक पसल मोरङबाट किताब लगेर पढ्थें म ।

संसारका उत्कृष्ट साहित्यका पुस्तकहरु मैले त्यतिखेरै पढें । लेखनाथ, देवकोटा, रवीन्द्रनाथ, अन्तोन चेखब, शेक्सपियर र टाल्सटायका नेपाली र हिन्दीमा लेखिएका पुस्तकले मलाई नयाँ बाटो देखायो र आज लेखक बनायो ।

म सानोमा लाज मान्ने र डराउँनेखालको मान्छे थिएँ ।

एकपटक झापा अनारमनि महेन्द्र रत्न माविमा कविता सुनाउँन नाम लेखाएँ । तर वाचन गर्न डर लाग्यो । मेरो कविता अरुले नै सुनाए । मैले रुखमा चढेर आफ्नो कविता अरुको मुखबाट सुनें । म आफै सुनाउँन डराउँथें । धेरै पटक कविता सुनाउँन नाम लेखाएँ तर सुनाउँन गइन । तर सँधै रुख चढेर सुन्थें आफ्नो कविता ।

हरेक शुक्रवार साहित्यिक कार्यक्रम हुन्थ्यो । एकपटक आफ्नो कविता सुनिसकेपछि रुखबाट ओर्लदै थिएँ- हेड सर दाताराम शर्माले मलाई च्याप्प समात्नु भयो । र, खारेर सोध्नुभयो । मैले सबै कुरा बताइदिएँ ।

त्यो दिनदेखि मन्चमा गएर कविता सुनाउँन अलिअलि आँट गर्न थालें । म भावुक र कल्पनामा हराउँने मान्छे हुँ । बाल्यकालमा म गाउँगाउँ डुल्थें । बिहानै देखि हिडेको मान्छे बेलुकामात्र घर र्फकन्थें ।

म घरमा बाठो छोराको रुपमा गनिन्थे । मेरा एक भाइ र दुइ दाइहरु छन् । त्यस्तै एक दिदी र दुइ बहिनीहरु छन् । म कृषकको छोरा हुँ । मेरा परिवारमा कला, साहित्यमा अरु कोही लागेका छैनन् ।

म जतिखेरै पुस्तकमै रमाउँने हुनाले मेरी आमाले मलाई किताबको गोठालो भएर खान्छस् कि क्या हो भन्नु हुन्थ्यो । र, उहाँ मायाले सुमसुम्यायर हाँस्दै भन्नुहुन्थ्यो- मेरो छोरो अक्षरको गोठालो हो । र, आज वास्तवमा म ज्ञान र पुस्तककै गोठालो भएँ ।

म लेखेरै जापान, सिंगापुर र अमेरिका पनि पुगें । लेखक भएरै बाँच्नलाई अमेरिकाबाट पनि फर्केर आएँ । त्यसैले म साँच्चिकै अक्षरको गोठालो हुँ कि क्या हो, मेरी आमाको प्यारो अक्षरको गोठालो ।

Photo: Nav Raj Wagle